Zo selecteer je de beste ideeën

Dacht je dat een brainstorm vooral draait om het verzinnen van ideeën? Think again. Het kíezen van ideeën is in onze ogen net zo belangrijk – of misschien nog wel belangrijker. In deze blog vertellen we je hoe je van 300 ideeën tot drie hele goede komt.

Want je kunt nog zo’n leuke brainstorm hebben; als je verkeerd kiest, heb je uiteindelijk helemaal nada aan die resultaten.

Vaak kiezen mensen ideeën puur op gevoel. Of luisteren ze naar de deelnemers met de grootste mond of de meeste macht. Ga je vervolgens aan de slag met het verkeerde idee of met een idee met weinig draagvlak, dan ja.. krijg je alsnog niet veel voor elkaar.

Het hele proces van kiezen is daarom heel belangrijk om daadwerkelijk tot resultaat te kunnen komen. Hoog tijd om (nog) beter in ideeën kiezen te worden, dus.

 

 

Hoe kom je van 300 ideeën naar 30 ideeën?

Stel je voor. Je hebt een sessie gehad en daar rolden 300 ideeën uit. Hoe kom je dan tot de beste 30? Na de fase van brainstormen, oftewel: het verzinnen van ideeën, is het tijd om keuzes te maken. In de jaren ‘80 noemden ze dat ‘convergeren’.

Convergeren vinden heel veel facilitators en deelnemers moeilijk. De energie is in de eerste fase van de brainstorm is fris en creatief, niks is te gek. Maar in de tweede fase wordt er iets heel anders van je gevraagd.

Waar de wizards de koning en koninginnen zijn van de eerste helft, staan de captains en de judges in de tweede helft aan het voorfront. Want nu is het tijd om de juiste keuzes te maken!

Hierin zijn twee globale routes om te nemen:

1. Clusteren
2. Plotten in een matrix

1. Clusteren

Clusteren is simpel gezegd niet veel meer dan het groeperen van de ideeën. Dit doe je door allerlei post-its bij elkaar te plakken, zodat je duidelijk groepjes ziet ontstaan.

Dit klinkt simpel en de handeling is ook niet ingewikkeld, maar toch is het moeilijker dan je denkt. Want waarop cluster je precies?

Je kunt inhoudelijk op twee manieren clusteren:

Conceptueel clusteren
Bij conceptueel clusteren kies je op potentie. Je pikt eerst de ideeën eruit waar je het meeste voor voelt. De ideeën die jou excitement geven en waarbij je voelt dat je op de juiste weg zit. Die ideeën plak je allemaal op de muur. Heb je het gevoel dat de beste ideeën op de muur geplakt zijn? Dan vul je die ideeën aan met ‘the best of the rest’.

Voorbeeld
Stel je voor. Je hebt als idee om een social mediacampagne te starten om jongeren ervan te overtuigen het Amazone-gebied te redden. Dit idee vul je dan aan met andere post-its: bekende influencers benaderen voor marketing, een boom planten per product, een gaaf Lowlands-festival organiseren. 

Zo versterken de ideeën elkaar en vormen ze samen een concept.

Thematisch clusteren
Bij thematisch clusteren plak je juist de ideeën bij elkaar die hetzelfde zijn. Alle post-its die bijvoorbeeld over werkgeluk, verdienmodellen of marketingcommunicatie gaan voeg je samen.

Thematisch clusteren zorgt niet voor synergie tussen de post-its, zoals bij conceptueel clusteren, maar voor een overzicht in mogelijke oplossingsroutes.

2. Plotten in een matrix

Van de stapel post-its maak je geen groepjes, maar je categoriseert ze in vakken. Je kunt ze bijvoorbeeld plotten in de ‘wow, now, how’-matrix, waarbij je ze categoriseert in creativiteit en haalbaarheid.

Of je plot ze in de ‘impact-effort’-matrix, waarbij je inzichtelijk krijgt hoeveel moeite de uitvoering van het idee kost en hoeveel impact het maakt.

Plotten gaat veel sneller en makkelijker dan clusteren, maar zorgt niet voor synergie of overzicht. Wel krijg je een duidelijke ranking van de 300 losse ideeën die je hebt verzonnen.

Wanneer gebruik je clusteren en wanneer plotten?

Bij grote, brede vraagstukken kun je het beste clusteren. Dan kun je namelijk nog alle kanten opgaan. Bijvoorbeeld: hoe kunnen we ervoor zorgen dat Nederlanders hun verwarming lager zetten?

Bij smalle vraagstukken die vragen om een concreet idee, is plotten beter. Bijvoorbeeld: bedenk tien social media-rubrieken waarbij we Nederlanders kunnen overtuigen hun verwarming lager te zetten.

 

Hoe kom je van 30 naar 3 ideeën?

Als je de 30 beste ideeën in kaart (of op de muur hebt), hoe kom je dan bij de beste drie uit? Dit helpt:

1. Bepaal eerst wat de stemmen betekenen als je stemt;
2. Eerst individueel kiezen, dan met de groep kiezen;
3. Houd het doel van de brainstorm helder voor ogen;
4. Kies een top drie en werk deze ideeën uit;
5. Selecteer een troostprijs

1. Bepaal eerst wat de stemmen betekenen als je stemt
Wat vaak bij brainstorms gebeurt, is dat vijf mensen elk drie stickertjes krijgen en iedereen op gevoel de beste ideeën mag uitkiezen. Maar wat betekent zo’n stickertje voor iemand?

Voor de een is dat misschien de beste oplossing voor het probleem. Voor de ander is het misschien het leukste idee. Of het minste werk.

Een uitkomst kan onze selectiemethode Selection Day zijn. Hierbij geeft iedere deelnemer aan welk idee:

• Hij of zij het meeste voor voelt (hartje);
• Het meest uniek is (eenhoorn)*;
• Op korte termijn het meest haalbaar zou zijn (stopwatch);
• Op lange termijn het meest haalbaar zou zijn (kalender)

2. Eerst individueel kiezen, dan met de groep

Als iedere deelnemer individueel de ideeën op deze manier selecteert, geeft dat veel meer inzicht in waarom een bepaald idee een goed idee zou zijn. Vervolgens kun je de stemmen naast elkaar leggen en democratisch bepalen wat volgens de groep het beste idee is.

Maar let op: creatieve mensen gaan van nature vaak hard op eenhoorns. Dat wil echter niet per definitie zeggen dat dit ook daadwerkelijk de beste oplossing voor het probleem is. Vaak zitten die oplossingen veel meer in de ‘stopwatch’- en ‘kalender’-ideeën. En zit het draagvlak vaak daar waar de hartjes geplakt zijn.

En dat is niet erg, mits je hier bewust van bent en goed bespreekt wat er gebeurt. Dit helpt je alleen maar om vervolgens gezamenlijk knopen door te hakken.

3. Houd het doel van de brainstorm helder voor ogen

Als je merkt dat ideeën vooral op gevoel en energie geselecteerd worden, dan helpt het om de brainstormvraag te herhalen. ‘Wat waren we ook alweer aan het oplossen? Oh ja, hier deden we het voor.’

Als er een idee gekozen gaat worden, moet dat uiteraard wel een oplossing vormen voor dat vraagstuk.

4. Kies een top drie en werk deze ideeën uit

Bepaal – nadat je de selectiemethode bent doorlopen – wat voor de groep de top drie is. Hier hebben wij speciale stickers voor, met bokalen erop: Trophy Voting. Daar zit ook een Troostprijs sticker bij.

Hiermee toets je direct of het geselecteerde idee ook daadwerkelijk een goede oplossing voor het specifieke probleem is.

5. Selecteer een troostprijs

Soms kun je voelen dat er veel potentie in een bepaald idee schuilgaat, maar dat deelnemers denken dat dit toch nooit gaat gebeuren. ‘Gratis koffie voor iedereen’ was eens zo’n idee waar veel mensen wat voor voelden, maar wat niet haalbaar werd geacht.

Dit soort ideeën kun je selecteren als troostprijs (bijvoorbeeld met een beetje hulp van ons Treasure Chest-canvas).

En het mooie is.. soms gaat de troostprijs tóch als winnend idee mee naar huis. Als andere deelnemers uit de brainstorm of iemand anders die later de resultaten voor de kiezen krijgt wél mogelijkheden zien, kan het zomaar voorkomen dat het idee toch gerealiseerd wordt.

Kies je ideeën tijdens of na de sessie?

Het selecteren van de beste ideeën hoeft niet altijd tijdens de sessie zelf te gebeuren. Zeker tijdens een korte brainstorm kan dit de energie killen.

Mensen zijn sowieso vaak al vermoeid na een brainstorm (zeker de wizards onder ons). Ga er in dat geval een of twee dagen later voor zitten. Wacht ook niet nog veel langer; na een week is de kans dat het momentum van de sessie weg is heel groot.

Selecteren deelnemers de ideeën na afloop van de sessie? Dan is het slim een selectief groepje te vormen met wie gekozen en uitgewerkt gaat worden. Soms kan het verstandig iemand van HR of marketing er ook bij te betrekken.

 

Tot slot: maak de ideeën zo pitchable mogelijk

En als dan de beste ideeën in kaart en uitgewerkt zijn? Zorg er dan voor dat deze ideeën zo ‘pitchable’ mogelijk gemaakt zijn voor de rest van de organisatie. Maak een short storyboard voor een simpele en stapsgewijze visuele uitwerking van je idee. Of gebruik ons Greatest Hits-canvas, als je een totaaloverzicht wilt van de sessie.

Ook leuk: onze Idea Launcher. Met dit canvas kun je een idee heel snel omtoveren tot praktisch plannetje. Je maakt met de Idea Launcher duidelijk wat de voor- en nadelen van dit idee zijn, of het budgettair te doen is, wat je benodigdheden zijn, of er draagvlak is, of het bij de doelgroep past, wat de eerste tien acties zijn.

Waarom? Deelnemers kijken vaak vol enthousiasme terug op de sessie en voelen hier van alles bij, maar de ander – die er niet bij was – heeft dit. Met zo’n canvas kan de samenvatting van een idee helder overgebracht worden. Wat de kans op realisatie alleen maar weer vergroot!