De 5 brainstorm stereotypes en hoe je deze in je voordeel kunt gebruiken

Heb je ooit aan een brainstorm of design thinking sessie meegedaan? Of gewoon een beetje om je heen gekeken in het leven? Dan ben je vast en zeker één van deze 5 stereotypes tegengekomen: Shadows, Wizards, Bosses, Deputies en Critics.

In dit artikel leer je deze stereotypes herkennen. Maar ook hoe je met ze om moet gaan, zodat jouw ideation sessie de BESTE ALLER TIJDEN zal zijn. Scroll snel verder!

 

1. The Shadow 

Sommige mensen houden zich graag op achtergrond. Zijn ze onzeker? Zijn ze hun stem kwijtgeraakt? Verbergen ze top secret informatie? Geen idee, want ze zullen het ons nooit vertellen. Als je ze een vraag stelt hebben ze vaak de neiging naar andere deelnemers te wijzen: “Ja, ik ben het met haar eens.” En bedankt. Het duurt nooit lang voordat de rest van de groep The Shadow negeert. En meestal negeert de facilitator The Shadow ook. Zonde, want soms hebben stille krachten een top idee waar stereotypen zoals ‘The Boss’ en ‘The Wizard’ nooit op waren gekomen. Misschien komt dit omdat Shadows tijd hebben om de situatie te analyseren in plaats van al hun creatieve gedachten openlijk rond te strooien. Dit soort Shadows zouden we ook wel ‘Ninja’s’ kunnen noemen!

Hoe om te gaan met The Shadow

1. Geef ze complimentjes om ze uit hun schulp te krijgen.
2. Gebruik stille / anonieme brainstormtechnieken, zoals brainwriting, waarin ze hun ideeën kunnen opschrijven voordat ze erover moeten praten.
3. Maak kleinere groepen, zodat ze zich minder verlegen voelen.
4. Probeer hen een substantiële rol te geven bij het kiezen van ideeën, dat past vaak beter bij ze

Pluspunten

• Neemt aantekeningen, observeert en analyseert van een afstand.
• Herken patronen in ideeën.

Minpunten

• Vraagt niet om hulp wanneer de taak onduidelijk is.
• Bang om wilde ideeën op te schrijven.
• Kan een enthousiaste groep energie kosten.

2. The Wizard 

Wizards hebben de neiging ideeën uit de lucht te toveren. Magie? Nee, niet echt. Wizards zijn gewoon niet bang om creatief te zijn en hun hersens zijn daardoor getraind om ter plekke ideeën te spuien. Wizards zijn meestal erg aanwezig in een groep. In een creatieve setting voelen ze zich als een vis in het water. Meestal zijn ze vriendelijk, maar ze kunnen hun soms eigen ‘spreuken’ beschermen omdat ze geloven dat die ‘de meest creatieve ideeën ooit’ zijn.

Hoe om te gaan met The Wizard

1. De meeste brainstorms hebben een Wizard of twee in elke groep nodig. Dus als je ze hebt tijdens je sessie.. wees dan blij!
2. Pas op dat ze de rest van de groep niet kwijtraken. Niet iedereen kan hen bijbenen. Zorg ervoor dat “Bosses” en “Deputies” de ideeën van The Wizard kunnen vertalen zodat iedereen in de groep bijblijft.
3. Wizards vergeten soms dat ze brainstormen om resultaten te behalen omdat ze te druk zijn met het bedenken van iets creatiefs. Herinner hen aan de uitdaging die je aan het oplossen bent. Creativiteit is een middel, geen doel!

Pluspunten

• Hun ideeën zijn creatiever dan die van andere archetypen
• Hun energie is aanstekelijk

Minpunten

• Komt met veel irrelevante ideeën
• Goede ideeën sneeuwen onder
• Hun creativiteit kan demotiverend werken op Shadows en Critics
• Kan een afleidende factor zijn voor Shadows en Bosses

3. The Boss 

Who’s the boss? Nou, dat hangt ervan af. In een professionele brainstorm heb je hopelijk een professionele facilitator die de sessie begeleidt. Maar soms heb je een manager of een CEO (of iemand die er graag één wil zijn) in je groepje.

Net als Wizards is The Boss makkelijk te herkennen. En net als Wizards beschermen Bosses hun eigen ideeën. Maar niet vanwege hun creativiteit, maar omdat ze denken dat ze weten wat het beste is voor hun team en organisatie. En hoewel dat soms ook het geval is, wil je in een brainstorm dat mensen de ruimte krijgen om creatief te zijn. Dat is moeilijk als je iemand hebt die bewust of onbewust de groep (met name Shadows) stuurt.

Dat gezegd hebbende, kunnen bazen hartstikke nuttig zijn in de tweede fase van een brainstorm: convergeren, selecteren en tot actie overgaan. Wanneer er beslissingen moeten worden genomen, is The Boss daar. En wanneer iemand moet pitchen voor een groep, zal de Boss niet bang zijn om naar voren te stappen. Integendeel.

Hoe om te gaan met The Boss

1. Raadpleeg de Boss voordat de brainstorm begint. En leg uit dat hun leiderschap en aanwezigheid de groep misschien te veel kunnen sturen. Meestal vatten ze het op als een compliment!
2. Geef ze een specifieke taak tijdens de sessie. Iets dat alleen zij kunnen doen. Op die manier zullen ze zich niet al te veel bemoeien met de rest van de groep.
3. Kijk niet alleen The Boss aan wanneer je een groep een vraag stelt. Blijf de groep als een groep behandelen.
4. Houd de touwtjes in handen. Jij bent de facilitator! Blijf standvastig maar ook vriendelijk.

Pluspunten

• Zeer resultaatgericht
• Blinkt uit wanneer er ideeën geselecteerd en gekozen moeten worden
• Zijn goed in het geven van pitches en presentaties.

Minpunten

• Probeert andere deelnemers ervan te overtuigen dat zijn idee de beste én enige optie is.
• Als je twee of meer bazen in een groep hebt, beginnen ze te discussiëren. En dit is een brainstorm, geen discussie!

4. The Deputy 

Do not shoot the Deputy! Deputies zijn je vriend – of dat willen ze graag zijn. Ze doen er alles aan om je te helpen de sessie tot een succes te maken. Dit kan heel handig zijn (iemand die je achteraf helpt de boel op te ruimen!) of heel erg irritant.

The Deputy probeert altijd indruk op je te maken en in veel situaties lukt hem dat ook. Het is goed om een back-up te hebben, toch? Maar het gevaar is dat The Deputy vervreemdt van de rest van de deelnemers, waardoor the Deputy nóg meer reden heeft om om jouw heen te dartelen.

Hoe om te gaan met The Deputy

1. Zorg ervoor dat The Deputy een teamspeler blijft. Als The Deputy je richting op dwaalt, vriendelijk terugsturen: ”Ze hebben je nodig!”
2. Geef The Deputy een speciale taak om hun ego te strelen. Beter nog: geef ze een opdracht die hen bij de groep houdt.
3. Vertel dat je graag bijkletst wanneer de sessie voorbij is, of dat je daarna contactgegevens uit wilt wisselen. Ze zullen het gevoel krijgen dat ze interessant voor je zijn – en er is een grote kans dat ze dat ook zijn!

Pluspunten

• Geeft interessante nieuwe inzichten en stelt andere technieken voor de sessie voor.
• Enthousiast om nieuwe brainstormmethoden uit te proberen.
• Is heel ijverig en helpt bij het opbouwen van de sessie, uitdelen van spullen of het opruimen van alle troep aan het eind.

Minpunten

• Kan onbedoeld de boel vertragen door te willen kletsen met de facilitator
• Als The Deputy meer tijd aan de facilitator besteedt in plaats van aan het team, heeft het team minder synergie.

5. The Critic 

Dit zijn de deelnemers die de facilitators het meest vrezen. De aartsvijand van de creatieve sessie! De criticus gelooft niet in deze brainstorm, in dit team, in deze methode, in jou, in dit bedrijf, in de wereld. En de criticus is niet bang om dit te laten horen.

Je vraagt je misschien af: “Wat doet The Critic in deze sessie?”. En dat is precies wat The Critic ook denkt. Maar kritische mensen bestaan niet voor niets, toch? Precies. Maak van je uitdaging een kans en gebruik de vaardigheden van de criticus ten goede.

Net als The Boss, komt de skillset van de Critic tot zijn recht in de tweede fase van de sessie, vooral het convergeren en selecteren van ideeën.

Hoe om te gaan met de criticus

1. Vertel voordat de sessie begint een beetje over je staat van dienst. Gooi er gerust wat wetenschappelijke feitjes tussendoor.
2. Start de sessie door aan de deelnemers uit te leggen dat kritiek waardevol is, maar dat ze hun kritische houding het beste kunnen bewaren tot de tweede fase van de sessie.
3. Neem The Critics even apart en vraag naar hun houding, hoe je hen kunt overtuigen en of ze een tijdje hun oordeel voor zich willen houden.
4. Erken hun expertise in het bijzijn van de groep, terwijl je tegelijkertijd hun kritiek pareert.
5. Denk bij het voorbereiden van de sessie goed na over wie wordt uitgenodigd. Zorg ervoor dat je niet te veel Critics uitnodigt. Of misschien wel helemaal geen!

Pluspunten

• Is niet bang om eerlijk te zijn
• Komt soms met alternatieve methoden voor tijdens de sessie
• Is heel sterk in convergentie en selectie

Minpunten

• Brengt de energie in een team om zeep

Zijn er meer archetypen?

Van de stereotypen zijn er veel combinaties mogelijk. Sommigen van hen komen vaak voor, zoals een combinatie tussen The Wizard en The Deputy. Die zouden we Apprentice kunnen noemen! Of wat dacht je van The Dictator, een combinatie Boss en Critic?

Maar misschien is er een verborgen juweeltje waar ik nog nooit aan heb gedacht. Jij wel? Dan zit er maar één ding op: laat het weten!

Wil je meer weten over ideation? Heb je toevoegingen of leuke ideeën? Tik me gerust even aan. Ik ben altijd blij om te helpen (en blij om geholpen te worden).